خطاب هاى قرآن کریم، به پیامبر اکرم، به دو صورت مى باشند:
۱. خطاب خاص با مراد خاص؛ چنان که خداوند متعال مى فرماید: «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ»؛مائده (۵)، آیه ۶۷. در این عبارت قرآنى، لفظ رسول، مخاطب خاص است و تکلیف ابلاغ حکم این آیه، تنها بر عهده اوست.
۲. خطاب خاص با مراد عام؛ در این گونه خطاب ها، گرچه مخاطب،شخص پیامبر اکرم است، اما مراد از این خطاب، عموم مسلمانان است. بسیارى از آیاتى که به ظاهر با عتاب، پیامبر اکرم را مخاطب قرار داده است، از این قسمند؛ از جمله این آیات، آیه ذیل است:
«وَ لَقَدْ أُوحِیَ إِلَیْکَ وَ إِلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکَ لَئِنْ أَشْرَکْتَ لَیَحْبَطَنَّ عَمَلُکَ وَ لَتَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِینَ»؛زمر (۳۹)، آیه ۶۵. «و قطعاً به تو و به کسانى که پیش از تو بودند، وحى شده است، اگر شرک ورزى، حتما کردارت تباه و مسلما از زیان کاران خواهى شد».
در واقع، این خطاب ها از قبیل ضرب المثل معروف عرب است که مى گوید: «ایاک اعنى و اسمعى یا جاره ؛ منظورم تویى؛ ولى همسایه،! تو بشنو».
۳. برخى آیات نیز به ظاهر خطاب تندى به پیامبر(صلى الله علیه وآله) دارند؛ ولى در واقع، از حضرت رفع اتهام مى کند و مقام والاى حضرت را نشان مى دهد؛ مانند این آیه:
«وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَیْنا بَعْضَ الْأَقاوِیلِ. لَأَخَذْنا مِنْهُ بِالْیَمِینِ. ثُمَّ لَقَطَعْنا مِنْهُ الْوَتِینَ»؛حاقه (۶۹)، آیه ۴۶ - ۴۸. «و اگر او پاره اى گفته ها بر ما بسته بود، دست راستش را سخت مى گرفتیم؛ سپس رگ قلبش را پاره مى کردیم».
این آیه، نشان از آن دارد که پیامبر(صلى الله علیه وآله)، در تلقى، حفظ و ابلاغ وحى، امانت کامل را رعایت کرده است