معمولا ن بیشتر از مردان عمر میکنند. ۵۷٪ از افراد بالای ۶۵ سال و ۶۷٪ از افراد بالای ۸۵ سال را ن تشکیل میدهند. میانگین عمر ن در ایران ۳ سال و در سراسر دنیا ۷ سال بیشتر از میانگین عمر مردان است. اما علت چیست؟ چرا مردان اغلب زودتر از ن میمیرند؟ این مقاله را بخوانید تا به علت آن پی ببرید.
مشاهدهی شکاف جنسیتی در افراد سالخورده کار سختی نیست. با نگاهی اجمالی به آسایشگاهها و افرادی که به کمک پرستار در خانه زندگی میکنند، به این امر پی میبریم که تعداد نِ سالخورده بیش از مردان است و بعضی اوقات این تفاوت چشمگیر میشود.
معمولا تعداد ن در خانهی سالمندان نیز از مردان بیشتر است. این موضوع گهگاه تبلیغات این مؤسسات را نیز تحتتأثیر قرار میدهد. بهعنوان مثال چندی پیش یکی از این مؤسسات در آمریکا نام «خانهای برای مادران» را برای خود انتخاب کرد، درحالیکه علاوه بر ن به مردان هم خدمات ارائه میدهد. این شیوهی نامگذاری به علت بازار بزرگتری است که ن برای آنها ایجاد میکنند.
اگرچه در سنین پایین و جوانی تقریبا میان تعداد مردان و ن تناسب برقرار است، ولی در سنین بالا مردان درصد کمتری از جمعیت جامعه را تشکیل میدهند. برخی از مهمترین عواملی که باعث میشود مردان زودتر بمیرند، در زیر آمده است:
یکی از دلایل این ویژگی مردان، بیولوژیکی است. لوب پیشانی مغز که مسئول قضاوت و بررسی عواقب تصمیمات است، در مردان آهستهتر از ن تکامل مییابد. این باعث میشود تا مردان بیش از ن در اثر تصادفات یا خشونت جان ببازند. برای مثال میتوان به رانندگی در حال مستی، قتل و دوچرخهسواری در مکانهای خطرناک اشاره کرد. تکامل آهسته و فکر نکردن به عواقب کارها باعث تصمیماتی میشود که زندگی مردان را در بلندمدت هم تحت تأثیر قرار میدهد. مانند مصرف مشروبات الکلی، اعتیاد به سیگار و موادمخدر.
میزان مشاغل خطرناک در مردان بسیار بیشتر از ن است. شغلهایی مانند کار در ارتش، آتشنشانی، ساختوساز و…
احتمال مرگ در اثر بیماریهای قلبی در مردان ۵۰٪ بیش از ن است. این موضوع میتواند بهعلت کمتر بودن هورمون استروژن در مردان باشد. همچنین فشارخون و کلسترول بالا نیز در این امر مؤثرند.
در بیشتر گونههای حیوانات، آنهایی که جثهی بزرگتری دارند زودتر از همنوعان کوچکتر خود میمیرند. هرچند قطعیت این موضوع در انسانها اثبات نشده است، ولی میتواند عاملی در جهت مرگ زودهنگام مردان باشد.
میزان افسردگی در ن بیش از مردان است. اقدام به خودکشی (نافرجام) در ن بیشتر، اما خودکشیِ منجر به مرگ در مردان بیشتر است. یکی دیگر از عواملی که مؤثر است، ویژگی اخلاقی خاص مردان است. مردان در صورت بروز افسردگی، کمتر از دیگران تقاضای کمک میکنند و برای بهبود خود تلاش چندانی نمیکنند.
به دلایلی که دقیقا مشخص نیست، افرادی که ارتباطات اجتماعی ضعیفتر دارند (از جمله مردان) نرخ مرگومیر بالاتری دارند.
بر اساس تحقیقات مردان نسبت به ن حساسیت کمتری بر روی سلامتی خود دارند. همچنین احتمال اینکه مردان در طول سال به پزشک مراجعه کنند، بسیار کمتر از ن است.
زمینهی عمر کوتاهتر در مردان از همان روزهای اول بهوجود میآید. نوزاد یک کروموزوم را از مادر و یکی را از پدر دریافت میکند. کروموزوم در ن XX و در مردان XY است. کروموزوم Y بیش از کروموزوم X مستعد جهش است. این باعث بروز ناهنجاری بیشتری در مردان میشود. همچنین در رحم مادر میزان مرگومیر جنین پسر بیش از جنین دختر است. در نهایت اختلالات رشد در پسران رایجتر است. برخی از این اختلالات امید به زندگی فرد را کاهش میدهند.
برخی از عواملی که عنوان شد، اجتنابناپذیرند. ولی برخی دیگر از عوامل قابل اصلاحاند. مثلا چون مردان چندان پیگیر درمان خود نیستند، اطرافیان میتوانند در صورت مشاهدهی علائم در آنها برای درمانشان اقدام کنند. این علائم میتواند مانند علائم افسردگی یا مشکلات سلامتی مانند فشارخون باشد. میتوان با چککردن منظم سلامتی و آزمایشات از بروز مشکلات جدی در مردان جلوگیری کرد.
البته شایان ذکر است تفاوت طول عمری که در مردان و ن مشاهده میکنید، حاصل میانگین کل افراد جامعه است. در بسیاری از موارد ن پیش از شوهر خود فوت میکنند. عواملی مثل اعتیاد، دیابت یا سابقهی خانوادگی سرطان سینه در ن میتواند آنها را در معرض خطرات بزرگی قرار دهد.
با پیشرفت علم پزشکی در آینده طول عمر مردان و ن افزایش مییابد. احتمالا این افزایش برای مردان بیشتر است تا جایی که فاصلهی عمر مردان و ن کاهش خواهد یافت.
برگرفته از: health.harvard.ed
درباره این سایت